جایزه علمی ایگ نوبل در واقع تقلیدی طنزگونه از جایزه نوبل است. جوایز ایگنوبل هجو و تقلید مسخرهای است از جایزه نوبل که هر سال اوایل اکتبر و تقریبا همزمان با اعلام نام برندگان نوبل واقعی در ده رشته داده میشود.
اسم این جایزه هم از دو کلمه nobelو ignoble( به معنی بی ارزش و مایه شرمساری ) گرفته شده. البته طرح ها و تحقیقات کاملا علمی هستند.
هر سال از میان ۵۰۰۰ مقاله در ماه اکتبر هیات رییسه این جایزه در ده گروه علمی مختلف به دستاوردها و تحقیقاتی که ” ابتدا شما را به خنده بیندازند و بعد به فکر وادارند ” جایزه می دهند . شعار ایگ نوبل هم همین است :
FIRST MAKES YOU LAUGH,THEN MAKES YOU THINK
البته شعار اولیه این جایزه این بود : ” اکتشافاتی که نمی توان یا اصلا نباید آنها را انجام داد ”
از سال ۱۹۹۱ ، “سالنامه تحقیقات ناممکن” ( Annals of Improbable Research) به همراه گروه علوم کامپیوتر دانشگاه هاروارد ،انجمن داستان های علمی- تخیلی هاروارد- رادکلیف و انجمندانشجویان فیزیک هاروارد- رادکلیف بانی مراسم سالانه اهدای جوایز ایگ نوبل است.
همه پژوهشهایی که برنده جایزه ایگنوبل میشوند واقعی هستند و در نشریات علمییا پزشکی اغلب معتبر به چاپ رسیدهاند. برندگان ایگ نوبل نه پولی دریافت میکنند، نه شهرتی بهدست میآورند و تقریبا هیچ امیدی ندارند که باعث تحولی در علم یا پزشکی شوند.آنها حتی هزینه سفرشان را نیز خودشان می پردازند .
در سال ۱۹۹۵ سر رابرت مشاور ارشد علمى دولت بریتانیااز سازمان دهندگان جایزه درخواست کرد که دیگر بهدانشمندان بریتانیایى جایزه ندهند، زیرا که این جایزه خطر مضحکه شدن تحقیقات اصیلعلمى را به دنبال دارد. اما مطبوعات بریتانیا به شدت به او تاختند و تقاضاى اونادیده گرفته شد
یک نگاهی به هیئت داوران بیندازید:استادان دانشگاه های هاروارد و MITو نویسندگان نامدار جهان والبته یک رهگذر که بطور تصادفی انتخاب میشود!!!! تنوع تحقیقاتی که برای این جایزه انتخاب شده، خیلی جالب است. از تحقیق در مورد سیاهچاله ها که اثبات می کند ویژگی سیاهچاله ها شبیه توصیفات جهنم است بگیرید تا تحقیقی در مورد جذابیت های آدمیزاد برای شتر مرغ!!! ویا قانون ۵ ثانیه که ثابت می کند اگر ظرف ۵ ثانیه غذایی رو که رو زمین افتاده بردارید هیچ نوع آلودگی ای در آن وجود نخواهد داشت!!
مراسم اهدای جایزه هم رسم و رسومات خاص خود را دارد . هربرنده حق دارد فقط یک دقیقه صحبت کند و در صورت اضافه صحبت کردن ، حرفهایش با صدای جیغ یک دختر ۸ ساله که به دوشیزه سوئیتی پو معروف است قطع میشود . سوئیتی پو جیغ می زند بسکن دیگه حوصلم سررفت . و دانشجوها و بقیه حضار در تمام مدت اهدای جایزه هو می کننند . پرتاب موشک کاغذی روی سن هم از رسم و رسوم ثابت مراسم اهدای جایزه بود که از سال ۲۰۰۶ به دلایل مسائل امنیت لغو شد . اما به غیر از دلایل امنیتی این توقف یک علت دیگر هم داشت هر سال پرفسور گلابر – استاد فیززیک دانشگاه هاروارد – با لقب افتخاری ” جارو نگهدار ” که در طول مراسم ، مو شک های روی سن را جارو می کرد آن سال برای دریافت جایزه نوبل فیزیکش به سوئد رفته بود.
ایگ نوبل سال ۲۰۰۸
انگلیسیها نگران نباشند. خدشهای به غرور ملت وارد نشده است. در فهرست بلند و معتبر برندگان جایزه ایگنوبل ( Ig Nobel) در مراسم سالانه اعطای جوایز در دانشگاه هاروارد، نام دو انگلیسی هم به چشم میخورد. جایزه ایگنوبل در ادبیات به پژوهشی درباره انواع مختلف شخصیتهای نچسبی که آدم در محیط کار با آنها روبهرو میشود، اعطا شد و جایزه ایگنوبل علوم تغذیه به دانشمندان دانشگاه آکسفورد رسید که ثابت کردهاند: مزه چیپس کهنه وقتی همراه با صدای قرچقروچ خورده شود ، بهتر است.
چارلز اسپنس، استاد روانشناسی تجربی دانشگاه آکسفورد، به خاطر تحقیقاتش درباره نقش صدا در علم خوراکشناسی، جایزه ایگنوبل در تغذیه گرفت. در این پژوهش، داوطلبان چیپسهایی با درجات مختلف تازگی و تردی را در حالی که هدفونی به گوش داشتند، خوردند. وقتی آنها مشغول خوردن بودند، صدای قرچقروچ خرد شدن چیپس با یک کامپیوتر تقویت و سپس دوباره برای خودشان پخش میشد تا ببینند آیا در برداشت آنها از تازگی چیپس تاثیری میگذارد یا خیر.
اسپنس با بلندتر کردن صدای قرچقروچ یا با تقویت فرکانسهای بالا، کاری کرد که افراد چیپسها را ۱۵درصد تازهتر ارزیابی کنند. این پژوهش به همکاری با هستون بلومنتال در رستوران «مرغابی چاق» در برکشایر انجامید که هنگام شام برای بهتر کردن طعم صدف، برای مشتریان خود صدای برخورد امواج با ساحل را پخش کرد و برای خوشمزهتر کردن بیکن و تخممرغ، صدای جلزوولز بیکن هنگام سرخ شدن را. اسپنس که اکنون مشغول بررسی این نکته است که چرا چیپسها را در پاکتهای پرسروصدا بستهبندی میکنند، گفت: «خیلی خوشحالم از اینکه این جایزه را میگیرم.»
جایزه ایگنوبل پزشکی به دن ارایلی از دانشگاه دیوک در کارولینای شمالی به خاطر پژوهش تاریخسازش اعطا شد که ثابت کرد: دارونماهای گرانقیمت از نمونههای ارزانتر خود موثرترند. گروه ارایلی به داوطلبان گفتند که دارند نوع جدیدی از مسکن را به آنها میدهند، اما در عین حال به بعضی از آنها میگفتند که مسکن گرانقیمتی خوردهاند و به اطلاع بقیه میرساندند که مسکن آنها از نوعی بسیار ارزانقیمتتر است.
اگرچه هیچ کدام از آنها درواقع چیزی جز قرص قند نخورده بودند، اما آنهایی که خیال میکردند مسکنشان خیلی گرانتر است، وقتی شوک الکتریکی ضعیفی به آنها وارد شد، درد کمتری اعلام کردند. ارایلی در مراسم اعلام کرد: «این پرافتخارترین روز زندگی من است. جایزههای ایگنوبل آمیخته به شوخیاند اما پژوهشهای انجامشده اغلب چیزهایی را بررسی میکنند که در زندگی واقعی اتفاق میافتند. برای مثال چرا هر وقت نان تستی که به آن کره مالیدهایم از دستمان رها میشود از طرف کرهایاش روی زمین میافتد؟»
ارایلی گفت پژوهش او در صنعت داروسازی کاربردی جدی دارد زیرا به بسیاری از بیماران گفته میشود که تنها میتوانند داروهای ارزانتر مصرف کنند، یا از شیوههای به ظاهر کمخرجتری برای درمان استفاده کنند که این میتواند مانع از تاثیر درست و موثر داروها شود. درست است که ترکیبات موثر دارو به برطرف کردن نشانههای بیماری کمک خواهد کرد، اما این کار را اغلب همزمان با آنچه تاثیر دارونما نامیده میشود انجام میدهند که مکانیسمهای شفادهنده خود بدن را نیز به راه میاندازند.
ازجمله برندگان دیگر مردم سوئیس هستند که به خاطر قبول این اصل قانونی که گیاهان هم شأن دارند، جایزه ایگنوبل صلح امسال را به خود اختصاص دادند.
ماری کریستین کادیرگو که ثابت کرده: کک روی بدن سگ بلندتر میپرد تا روی بدن گربه و به خاطر این کار ایگنوبل زیستشناسی گرفته است، گفت: «با آنکه ممکن است از نظر بعضیها مسخره و شاید حتی احمقانه و بیفایده باشد، اما این بخشی از یک پروژه تحقیقاتی جامعتر درباره زیستشناسی ککها بود … شناخت بهتر از زیستشناسی کک میتواند به کنترل موثرتر آنها بینجامد و به این ترتیب به دامپزشکان و صاحبان حیوانات خانگی کمک کند و در نهایت به سود حیوانات محبوبمان باشد.»
و به طور خلاصه برندگان عبارتاند از:
فیزیک : دوریان ریمر از انستیتو اقیانوسنگاری اسکریپس در کالیفرنیا به خاطر کشف آنکه چرا طناب ، مو و سیم هرچه درازتر باشند بیشتر گره میخورند.
زیستشناسی : ماری کریستین کادیرگو از دانشکده ملی دامپزشکی در تولوز فرانسه به خاطر کشف آنکه ککها روی بدن سگ بلندتر میپرند تا روی بدن گربه.
پزشکی : دن ارایلی از دانشگاه دیوک برای ثابت کردن آنکه دارونماهای گرانقیمت از همتایان ارزانتر خود مسکنهای قویتری هستند.
باستانشناسی : آستولفو ملو آراخو از دانشگاه سائوپائولو در برزیل به خاطر اندازهگیری آنکه یک مکان حفاری باستانشناختی تا چه حد میتواند در نتیجه فعالیتهای یک آرمادیلو به هم بریزد.
علوم اعصاب شناختی : توشیوکی ناکاگاکی از دانشگاه هوکایدو در ژاپن به خاطر کشف آنکه جانداران آمیبمانند میتوانند معماهای ساده را حل کنند.
تغذیه : چارلز اسپنس از دانشگاه آکسفورد به خاطر آنکه با تقویت صدای قرچقروچ کاری کرد که چیپسهای کهنه خوشمزهتر شوند.
صلح : کمیته اخلاق بیوتکنولوژی غیرانسانی دولت سوئیس و شهروندان سوئیس به خاطر به رسمیت شناختن شأن گیاهان.